De vogelgriep, wat houdt het in?

Varianten

Influenza (de wetenschappelijke naam voor de griep) is verdeeld in drie varianten: A, B en C. Mensen kunnen last krijgen van varianten B en C, terwijl dieren, met name vogels, alleen variant A kennen. Variant A zijn antisense enkelstrengs-RNA-virussen; een virus waarvan het erfelijk materiaal uit RNA - niet uit DNA - bestaat. Subtypes krijgen de letters 'H' van hemagglutinine (eiwit op de eiwitmantel) en 'N' van neuraminidase eiwit. Daarnaast wordt onderscheid gemaakt tussen hoogpathogeen (HPAI) en laagpathogeen (LPAI) vogelgriep. LPAI maakt dieren niet per se ziek, maar muteert snel. HPAI zorgt voor in alle gevallen voor sterfgevallen.

De meest actuele Aviaire influenza (de vogelgriep) is de H5NX. Deze variant treft niet alleen vogels, maar ook mensen - die intensief met deze dieren werken -, katachtigen én dolfijnachtige. In principe verloopt voor mensen deze variant als de normale griep, maar aangezien wij geen residentie hebben tegen H5NX kan het virus zich de eerste dagen zonder enig probleem verspreiden. Het immuunsysteem reageert soms te laat waardoor een overreactie kan ontstaan. Risicogroepen wordt daarom ook gevraagd om extra op te letten. 

Andere varianten van de vogelgriep zijn H1NX (Spaanse en Mexicaanse griep), H2NX, (Aziatische griep), H3NX (Hongkong griep), H7NX, H9NX en H10NX. Vaak zie je dat een - van origine - vogelgriep zich muteert waardoor het een gewone griep wordt, zoals in het geval van Spaanse en Mexicaanse griep. Overigens zijn lang niet alle varianten dodelijk voor de mens, zoals de H7, H9 en de H10. 

Klachten

De klachten van de vogelgriep zijn gelijk aan de klachten van een normale griep. Datzelfde geldt voor vogels. Ze krijgen bij LPAI te maken met luchtwegproblemen, een verlaagde productie van eieren en een opgezwollen kop. HPAI zorgt echter voor oedeem aan het hoofd, weefselsterfte, luchtwegproblemen, ontstekingen, diarree, sloomheid, ruw verenkleed en een verlaagde productie van eieren met de dood als gevolg.

Overdracht

Dieren en mensen kunnen de vogelgriep oplopen via direct contact, de lucht - dus rondom een besmet dier - of door middel van indirect contact met bijvoorbeeld uitwerpselen en eieren. Hoewel men denkt dat trekvogels de oorzaak zijn van de vogelgriep in Nederland, blijkt het tegendeel waar. Het transport van besmet pluimvee blijkt het grootste risico op verspreiding te zijn. 

© De Sentor

Liever voorkomen dan genezen

Zodra de vogelgriep wordt geconstateerd op een boerderij of dierentuin wordt sinds 2005 de vogelgrieprichtlijn gevolgd. Dit betekent dat alle dieren - die eventueel het griepvirus zouden kunnen dragen of overbrengen - moeten worden afgemaakt. Mensen met pluimvee - in de omgeving van 3 km - krijgen een ophokplicht voor hun dieren. Daarnaast geldt een vervoersverbod. Runderen, varkens, schapen, geiten en paarden mogen niet worden vervoerd, evenals het mest. 

Vaccineren

Waarom afmaken als er gevaccineerd kan worden? Dit onderwerp ligt nogal gevoelig en is bovendien behoorlijk lastig. In Nederland hebben wij één commercieel bedrijf dat een vaccin tegen de vogelgriep aanlevert. Echter, dit vaccin is gebaseerd op LPAI H5N2. Een variant uit 1986. Aangezien deze variant niet verwant is aan de huidige varianten, zal het weinig verschil maken. In het buitenland zijn bedrijven ook bezig met het ontwikkelen van een vogelgriep-vaccin. Er geldt echter een handelsverbod voor het vogelgriep-vaccin en geen van allen kunnen worden gebruikt voor onze huidige problemen: de H5N1 en H5N8.